ELMA ANAÇLARI VE ÖZELLİKLERİ

ANAÇLAR	AĞAÇ GELİŞİMİ	KİREÇLİ VE YÜKSEK PH'LI TOPRAKLARA DAYANIKLILIK	AĞIR VE TABAN SUYU YÜKSEK TOPRAKLARA DAYANIKLILIK	KISITLI SULAMA VE KURAKLIĞA DAYANIKLILIK	ATEŞ YANIKLIĞINA DAYANIKLILIK	ÖNERİLEN DİKİM MESAFELERİ	TİCARİ MEYVE BAŞLANGIÇ YAŞI
B (Bud) 9						1,25 m x 4 m 1,5 m x 4,5 m	2 veya 3
M 9						1,25 m x 4 m 1,5 m x 4,5 m	2 veya 3
M 26						1,5 m x 4,5 m 2 m x 5 m	3 veya 4
MM 106						3 m x 4,5 m 4 m x 5 m	4
MM 111						4 m x 5 m 5 m x 5 m	4 veya 5
ÇÖĞÜR (Klasik)						6 m x 6 m 6 m x 7 m	7 veya 8
Değerlendirme Skalası : Zayıf      Orta      Kuvvetli

ELMA HAKKINDA GENEL BİLGİ
Çok eskiden beri yetiştirilen mutedil iklim meyvesi. Kültür elma ağacı, orta irilikte veya iri olur. Taç yüksekliği 8-10 m, genişliği 8-12 m’yi bulur. Dallar yanlara açılır. Ağaç yayvan bir hal alır. Kökler taçta olduğu gibi, genel olarak derinliğine olmaktan ziyade genişliğine yayılır. Kazık kök bulunmaz. Dallar odun ve meyve dalları olmak üzere başlıca iki gruba ayrılır. Odun dallarında boğum araları uzun, meyve dallarında ise genel olarak odun dallarına göre kısadır. Meyve dalcıkları ucunda çiçek tomurcukları teşekkül eder. Yapraklar kalın dokulu, üst yüzeyleri yeşil veya koyu yeşil, alt yüzleri çeşidine göre az veya çok tüylü, kenarları dişli, sapı uzun, orta veya kısadır. Çiçekler 2-13 çiçekli bir hüzmedir. Çiçek sayısı çeşide göre değişir. Çiçeklenme havanın gidişine göre 4-15 gün sürer.

Elma çeşitleri umûmiyetle kendine kısırdır. Kendine kısırlık, bir çeşidin kendi çiçek tozu ile döllenmemesi demektir. Bu kısırlık çeşitlere göre, tam veya kısmîdir. Kendi kendine döllenmeyle meyve verenlerde de yabancı döllenmeyle daha iyi ürün alınabilmektedir. Bu sebeple elma bahçelerini kurarken, döllenmeyi temin edecek iyi bir çeşit karışımının yapılmasına dikkat edilmelidir.

Bütün dünyâda yetiştirilen elma çeşitlerinin sayısı 6500’dür. Bunun 460’ı Türkiye’de yetişmektedir. Elma çeşitleri arasında dünyâ pazarlarında rağbet gören ve memleket şartlarına iyi uydukları için standartlarımızın arasına alınan yerli ve yabancı orijinli elma çeşitleri arasında, Amasya elması, Starking elması, Golden elması, Graverstein elması, Tonathan elması, Rombuti elması sayılabilir.

Elmanın vatanı Ön Asya’dır. Mutedil özellikle soğuk mutedil ikliminin bir ağacıdır. Bu sebeple dünyâ üzerinde en yukarı kuzey enlemde İsveç’te dahi ekonomik bir şekilde yetişmektedir. Buna karşılık elma 35 enlem derecesinin altında, alçak yerlerde yetişmeyip, ancak yüksek yerlerde yetişir. Memleketimizde, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu’nun sıcak ve kurak yerlerinde 800 m’den daha yukarılarda yetişebilmektedir. Elma ağacı kış soğuğuna iyi dayanır. Kış dinlenme peryodunda 35,40°C’ye, yaşlı sürgünler -20°C’ye dayanır. -2, -3°C’de çiçekler ve 1 cm çapındaki meyveler zarar görür ve dökülür. Olgun meyveler -2, -3,5°C’de donar.

ELMA ANAÇLARI VE ÖZELLİKLERİ

M 9 : Sık dikime uygun bodur bir anaçtır. Klasik elma anaçlarının % 30-40'ı kadar bir gelişim gösterir. Kök boğazı çürüklüğüne dayanıklı, ateş yanıklığı ve pamuklu bite orta derecede hassastır.  Yetiştiricilik boyunca destek sistemlerine ihtiyaç duyar. Üzerine spur gelişim gösteren Scarlett Spur, Redchief ve Starkspur Golden gibi çeşitler aşılanmamalıdır. Sulama imkanının kısıtlı olmadığı yerlere tavsiye edilmelidir. Kireçli ve ağır bünyeli topraklara orta derecede dayanıklıdır. En büyük avantajı erken meyveye yatması ve meyve kalitesinin çok iyi olmasının yanında birim alandan kısa sürede yüksek verim elde edilmesidir.

B 9 : Gelişim olarak M 9 ile aynı özellikleri gösteren bodur bir anaçtır. Şiddetli soğuk koşullara ve kök boğazı çürüklüğüne dayanıklıdır. Ateş yanıklığına M 9'dan daha dayanıklıdır. Sık dikime uygun olup yetiştiriciliği boyunca desteğe ihtiyaç duyar.

M 26 : Kuvveti M 9 ve MM 106 arasında olup standart anaçların % 45-55'i oranında bir gelişime sahip bodur bir anaçtır. Ağır bünyeli topraklarda desteklemeye pek ihtiyaç duymaz ancak hafif bünyeli ve organik maddece zayıf topraklarda muhakkak destekleme sistemlerine gereksinim vardır. Yine de ticari amaçlı kurulan bahçelerde ağaçların desteklenmesi tavsiye edilmektedir. Kök boğazı çürüklüğüne M 9'dan daha hassas, ancak soğuklara M 9'dan daha dayanıklıdır. Bu anaç üzerinde spur ve zayıf  gelişen çeşitler iyi sonuç vermektedir.

MM 106 : Yarı bodur gelişim gösteren bir anaçtır. Klasik tohum anaçlarının % 65-75'i oranında bir gelişim gösterir. Pamuklu bitlere dayanıklıdır. Fakat kök boğazı çürüklüğüne (Phytophthora spp.) çok hassas olmasından dolayı ağır ve killi topraklarda kesinlikle tavsiye edilmemelidir. Kök sistemi M 9 ve M 26'ya göre daha derin ve kuvvetlidir. Kurak iklim koşullarına M 9 ve MM 26 anaçlarına göre daha dayanıklı olmasına rağmen yine de bahçe tesisi için düzenli sulama imkanının olduğu yerler tercih edilmelidir. Dikimi yapılan bahçelerde destekleme sistemlerine gereksinim yoktur. Dikimi takiben ticari verime, bakım koşullarına göre 3. veya 4. yıldan sonra geçmektedir.

MM 111 : MM 106 ile Standart tohum anacı arasında gelişim kuvvetine sahip yarı bodur bir anaçtır. İyi bakım koşullarında standart tohum anacının % 80-85'i oranında bir gelişim gösterir. Kök boğazı çürüklüğü ve pamuklu bitlere dayanıklıdır. Ağır bünyeli, killi, kireçli ve pH'sı 7'nin üzerindeki toprak koşullarına dayanıklıdır. Ticari verime bakım koşullarına göre 4. veya 5. yıldan sonra geçmektedir. Daha erken meyve verimi sağlamak için bazı durumlarda M 9 ara anaç olarak tercih edilebilir. Üzerine spur gelişen ve zayıf gelişen çeşitler aşılandığında iyi sonuç vermektedir.